Ийм эмч болнооо!!!!!!!!!!

Гадаадад, манай нэг монгол эмэгтэй хувийнхаа эмнэлгийг байгуулжээ. 4 хэлээр чөлөөтэй ярьдаг тэрээр хэл, эмчийнхээ ур чадварын ачаар олон хүнд тус болж яваа юм байна. Ийм л эмч болох юмсан. Хүн бүрт боломж байгаа, надад ч бас байх л ёстой...

-Шvдний эмчийн мэргэжил Америкт хоёрдугаарт ордоггэж би нэг америк хуульчаас сонссон юм. Ажиглаад байхад шудний эмч Америкт эрэлт ихтэй, ханш сайтай мэргэжил бололтой. Шvдний эмчийн сургууль сургалтдаа өндєр шаардлага тавьдаг уу? .
-Шvдний эмч Америкт нэр хvнд, ханш сайтай мэргэжил яах аргагvй мєн. Америкчууд шvдний эмч нарт их хундэтгэлтэй ханддаг юм. Америкийн шvдний эмч нар өндєр цалинтай, юу дуртайгаа эдэлж хэрэглэдэг, элбэгхангалуун амьдралтай хvмvvс. Коллеж төгссөн залуус Мал эмнэлгийн их сургуульд шалгалт өгөєд тэнцэхгуй бол шvдний эмчийн ангид өрсөлддөг. Энэ сургуульд орж чадахгvй бол хуулийн сургуульд шалгуулдаг юм билээ. Энэ гурван мэргэжил Америкт хамгийн өндєр ханштай, сайхан мэргэжлийн тоонд ордог юм. Сургуулийг нь төгссөний хувьд Шvдний эмчийн их сургууль маш их өрсөлдөөнтэй, өндєр шаардлагатай байдгийг сайн мэдэх юм. Намайг Пенсильванийн шvдний эмчийн их сургуульд ордог жил 360 гаруй хvнээс 20-ийг нь сонгож авч байсан. Шилж шигшиж авсан оюутнууддаа хичээлийг маш чанартай зааж, мэргэжлийг нь сайн эзэмщvvлж байж их эмчийн диплом өгдөг. Монголын их, дээд сургуулиуд шиг оюутнууд багш нарынхаа өөдөєс харж сууж байгаад шалгалт өгнө гэж байхгvй. Шалгалтаас өмнө багш нар зөвлөгөө сайн өгнө л дөө. Харин шалгалтын vед багшийн бараа ч харагдахгvй, хэн ямар асуултад хариулах ёстойг компьютерт биччихнэ. Бvх оюутнууд шалгалтад компьютероор хариулна. Багш тvvнийг нь vзэж шалгаад зохих дvнг нь бас л компьютерт хийчихнэ. Оюутан компьютероо нээж хараад ямар дvн авснаа мэддэг болохоор арын хаалгаар "Эх орны алтан гурав" тавиулна гэсэн ойлголт байхгvй. Лрограммт хичээлээ мэдэж байж л дvн тавиулдаг болохоор сургалтын чанарт өөлөх юм байхгvй. Манай сургуулийн багш нар шvдний янз бvрийн өвчнийг оношлох, эмчлэх арга барилыг маш сайн зааж, гардан хийлгэж, сайн сургаж байж дvн тавьдаг өргєн мэдлэгтэй, Өндєр шаардлагатай профессорууд байлаа. Тэднээс номын абшиг хvртэж, шvдний гайгvй эмч болсондоо баярлаж явдаг.

-Өөрөө Монголд бас, Америкт шvдниц эмчийн мэргэжил давхар эзэмшсэн болохоор сайн мэргэшээ биз дээ?
- Надаар шvдээ эмчлvvлсэн хvмvvс шvд нь өвдвөл ахин дахин ирдэгийг бодоход өөрийгөө гайгvй эмч юм болов уу гэж боддог. Би 1990 онд Анагаах ухааны дээд сургууль төгсөөд мэргэжлээрээ зургаан жил шахам ажиллаад 1996 онд энд ирж аар саар ажил хийхийн сацуу бие даан англи хэл сурч байж сургуульд орсон. Гадаадад төгссөн шvдний эмч хэчнээн сайн. мэргэжсэн лут эмч байлаа ч гэсэн Америкт мэргэжлээрээ ажиллахыг зөвшөөрдөггvй, зөвхөн Америкийн шvдний эмчийн их сургууль төгссөн хvнийг мэргэжлээрээ ажиллахыг зөвшөөрдөг юм. Гадаадад төгссөн шvдний их эмч эхний хоёр жилд vздэг ерөнхий эрдмийн хичээлийн шалгалтыг бие дааж өгөөд тэнцвэл гуравдугаар ангиас суралцуулж тєгсгөн диплом олгодог журам байдаг. Тэр журмын дагуу би эхний хоёр жилд vздэг хичээлvvдийг бие даан судалж, улсын шалгалт өгч тэнцээд Пенсильванийн Шvдний эмчийн их сургуульд хоёр жил суралцаж 2002 онд төгссөн. Сургуулиа төгсмөгц нарийн мэргэжил эзэмших зорилгоор Миннеаполисын Шvдний эмчийн их сургуульд нэг жил мэргэжил дээшлvvлж, нарийн мэргэжлийн гэрчилгээ аваад 2004 онд Миннеаполис хотод шvдний хувийн эмнэлэг нээж гурав дахь жилдээ ажиллаж байна. Мэргэжлээ төгс эзэмшихийн тулд шvдний ёзоорын эмчилгээ, шvд цайлгах, шvдэнд гоо сайхны засал хийх зэрэг нарийн мэргэжлийн дамжаануудад ажлынхаа хажуугаар суралцаж төгсөөд сурсан эрдмээрээ шvдний өвчтэй хvмvvст буян vйлдэж байна даа. Америкийн шvдний эмч нарын холбоо хоёр жил тутам шvдний эмч нарт 200 цагийн мэргэжлийн хичээл зааж, шалгалт авч өндєр мэдлэгтэй, мэргэшсэн сайн эмчийн лицензийг хоёр жилээр сунган ажиллуулдаг. Шалгалтад тэнцээгvй эмчийн эрхийг хасч, лицензийг нь хурааж авдаг болохоор мэдлэг муутай, мэргэшээгvй хvн Америкт шvдний эмчээр ажиллах боломжгvй.

-Мэдээж хэрэг хиймэл шvд хийдэг биз дээ?
-Хийлгvй яахав. Алт, ган, хуванцраар хиймэл шvд хийж баигаа. Шvдний хvнд өвчний улмаас ердийн хиймэл шvд хийж болохгvй болсон өвчтөн байдаг. Тиим хvмvvсийн эрvvний ясанд зэвэрдэггvй ган тогтоогч суулгаж, хиймэл шvдээ тvvнд зэвэрдэггvй ган шургаа бөхөлж, тогтоож өгдөг. Ийм шvд хийлгэсэн хvн насан туршдаа шvдний зовлон эдлэхгvй санаа амар явдаг юм.

-Шvд цайлгах нарийн мэргэжил эзэмшсэн гэлээ. Шvдийг яаж цайлгадаг хэрэг вэ?
-Тамхи татдаг юм уу, сvvгvй кофе, байхуу цай уудаг хvний шvд шарлаж, өнгє нь хувирч муухай болдог. Шар шvдтэй хvмvvс яралзсан цагаан шvдтэй болох гэж ирцгээдэг. Шvд цайлгах vйлчилгээ зэгсэн vнэтэй л дээ. Тэр дундаа цагаан хуванцраар дээд, доод бvх vvдэн шvдийг бvрж цайлгавал дундчаар найм есөн мянган ам.доллар болно. Чинээлэг америкчууд ийм мөнгийг юман чинээ бодохгvй шvдээ цайлгуулж, баяр хөөр болж, хэлэх сайхан vгээ олж яддаг юм. Хуванцраар бvрхээс гадна лазерын туяагаар шарж цайлгадаг арга бий. Аль аль нь чимхлvvр ажиллагаа шаарддаг. Гэхдээ болгоод байдаг юм. Шvд хvний гоо сайхны хэмжvvр, чимэг шvv дээ. Шvд сайтай хvн эрvvл байдаг. Би хаа явсан газраа нэгл мэдэхэд хvмvvсийн шvдийг ажиглачихсан байдаг юм. Мэргэжлийн зуршил юм даа. Шvд муутай хvн тааралдвал сайхан эмчлээд өгчих юмсан гэж бодоод эмнэлгийнхээ хаягийг өгдөг. Миний хаягийг авсан хvмуvс ихэнх нь ирж vзvvлж эмчилгээ хийлгэж, эрvvл сайхан шvдтэй болоод баяолаадгардагдаа.

-Америкчууд шvд сайтай юу?
-Америкчууд ерөнхийдөө шvд сайтай, шvдээ маш их хайрлаж, хамгаалдаг соёлтой хvмvvс. Ихэнх нь зургаан сар тутамд шvдээ цэвэрлvvлж, зөвлөгөө авдаг. Над дээр 70,. 80 гарсан хэдий ч бvрэн бvтэн шvдтэй хөгшид зөндөө ирж шvдээ цэвэрлvvлж, зөвлөгөө авдаг. Зарим хvн хиймэл шvд хийлгэх Гэж ирдэг л дээ. Монголчууд нас ахисан хvний шvд заавал унадаг юм шиг буруу ойлголттой байдаг. Шvдээ сайн арчилж тордвол 100 насласан ч бvрэн шvдтэйгээ байж болдог. Надад vзvvлж эмчилгээ хийлгэдэг өвчтөнvvд дотор зөвхөн шvдээ даатгуулдаг, шvдэндээ маш их хайртай, яралзсан сайхан шvдтэй хvмvvс зөндөө байдаг.
Тэд зөвхөн шvдээ цэвэрлvvлэх гэж л ирдэг. Америк 300 шахам сая хvнтэй том гvрэн болохоор шvдэндээ анхаарал тавьдаггvй, хайнга, шvд муутай хvмvvс зөндөө л дөө. Тиим учраас шvдний эмч нар vйлчлvvлэгч олонтой байдаг.

-Танай шvдний эмнэлэгт оросууд маш их ирдэг юм байна. Энэ хавиар оросын хороолол байдаг юм уу?
-Vгvй дээ, энэ хотод англи хэл мэддэггvй олон мянган цагаач орос амьдардаг. Намайг унаган орос хэлтэй болохоор шvдээ эмчлvvлэх гэж талдаа хоёр, гурван цаг давхиж байж ирцгээдэг юм. Нэг удаа шvдээ эмчлvvлсэн орос заавал ёс шиг өөр нэг орос хvнийгдагуулж шvдийг нь эмчлvvлдэг болохоор vйлчлvvлэгч олонтой болсон. 70, 80 байтугай 90 нас хvрсэн орос эмээ, өвєө нар их ирнэ. Англи хэл мэддэггvй болохоор шvдээ vзvvлж чаддаггvй байсан юм билээ. Ямар азаар орос хэлтэй эмчтэй таарваа. Шvдээ сайн эмчлvvлж зовлонгоос салдаг хэргээ гээд ярьж гарна шvv дээ. Яагаад ч юм тэд надад ач охин шигээ хачин дотно байдаг юм. Зарим эмээ нар хоёр, гурван сар болчихоод чамайг санаад хvрээд ирлээ гэсээр өөрийнхөө жигнэсэн талх юм уу, шоколадны цуглуулга барьчихсан орж ирээд надтай баахан хууч хөөрч байгаад явдаг юм.

-Өөрөө орос хэлийг хаана сайн сурсан юм бэ?
-Би аав, ээжийнхээ буянаар дөрвөн настайгаасаа орос цэцэрлэгт явж, найм хvрмэгцээ нийслэлийн 23 дугаар сургуульд орж унаган орос хэлтэй болсондоо баярладаг. Орос хэлнийхээ ачаар олон орос vйлчлvvлэгчтэй болж ажил өөдрөг байгаа шvv.

-Танай эмнэлэгт латин амєрикчууд ирдэг бололтой?
-Тиим шvv. Энэ хотод Латин Амєрикийн орноос ирсэн англи хэл мэдэхгvй испаннар ярьдаг хvн олон байдаг. Намайг испани хэлний мэдлэгтэй болохоор англи хэлгvй латин америкчууд ирж vйлчлvvлдэг юм.

-Америкчууд зөндөө ирдэг байлгvй?
-Мэдээж хэрэг. Тэд хэр баргийн эмчийг тоодоггvй айхтар, хямсгар зантай хvмvvс шvv дээ. Гэхдээ манайд огт их зан гаргалгvй vйлчлvvлж, эмчлvvлээд байдгийг бодоход би санаанд нь хvрдэг байх аа.

-Монголчууд ирдэг vv?
-Энэ хотод 40 гаруй монгол хvн амьдардаг юм. Тэдний ихэнх нь надаар шvдээ эмчлvvлж, сайхан танил болсон шvv.

-Охиноо шvдний эмч болгож өөрийгөө залгамжуулах зорилготой гэсэн байх аа?
-Тиим ээ. Миний охиныг П.Дэлгэржаргал гэдэг. Энэ зун 16 нас хvрнэ. Энэ хавар ахлах сургуулийн 11 дvгээр анги төгсч, Нормандєл коллєжид элсэх шалгалт өгч тэнцээд 12 дугаар ангидаа суулгvй энэ коллєжид суралцах болсон. Коллєжийн нэгдvгээр курс төгсөхөд ахлах сургуулийн 12 дугаар анги төгссөн гэрчилгээ шууд бичиж өгдөг юм билээ. Сурлага сайтай хvvхдийг ингэж дэмждэг сайхан журам Амєрикт байдаг юм. П.Дэлгэржаргал маань коллежид дөрвөн жил суралцаад дараа нь Моннеаполисын Шvдний эмчийн их сургуульд дөрвөн жил сурч байж шvдний их эмч болох юм. Охин маань 13 настайгаасаа хичээлийнхээ чөлөөт цагаар ээжийнхээ ажилд тусалж шvдний эмчилгээнд хэрэглэсэн багаж угааж, ариутгахын сацуу, сувилагчийн vvрэг гvйцэтгэж байсан болохоор, шvдний эмчийн мэргэжилд их сонирхолтой. Коллєжид суралцахдаа ч хичээлийнхээ крєдит цагийг зохицуулаад, хичээлгvй өдрөө надтай хамт хоёр, гурван хоног ажиллаж, дадлагаждаг юм. Би гурван жилийн өмнөөс охиндоо шvд эмчлэхийг зааж эхэлсэн. Амєрикт удам дамжсан шvдний эмч нар олон байдаг. Охин минь тэдний нэг болно. Охиноо шvдний сайн эмч болгочихвол сайхан мэргэжилтэй, баталгаатай амьдралтай болно шvv дээ.
Миннеаполис хотын хувийн шvдний эмнэлгийн эзэн П.Солонготой ийнхvv ярилцлаа.
Тэрбээр, шvдний эмнэлэгтээ өөрөөсөө гадна нэг их эмч, шvд цэвэрлэдэг хоёр бага эмч, нэг сувилагч, нэг туслах ажилтан ажиллуулдаг ажээ. П.Солонго өөрийнхөө шvдний эмнэлэгт гурав, дөрвөн өдөр ажиллаад Миннеаполисын их сургуулийн шvдний эмнэлэгт хоёр өдөр ажиллаж, шvдний ёзоорын өвчинг дагнаж эмчилдэг тэндхийн шилдэг эмч нарын нэг юм билээ. Эл шvдний эмнэлэг хоёр жилийн өмнө дадлага, туршлагатай сайн эмч шалгаруулж авна гэсэн зарлал гаргасан юмсанж. П.Солонго өрсөлдөөд vзьє гэж шийдээд шалгаруулалтад оролцож нэг орон тоон дээр өрсөлдсөн 40 их эмчийг ялж энэ эмнэлэгт ажиллах эрх авч, нарийн мэргэжлийнхээ дагуу шvдний ёзоорын өвчинг дагнаж эмчилдэг болжээ. Миннєаполисын их сур¬гуулийн шvдний эмнэлгийн захирал, 30-аад жил шvдний их эмчээр ажилласан эрхэмтэй уулзаж П.Солонго эмчийн мэдлэг, чадварын талаар ярилцахад:

-Солонго мэргэжлээ чадамгай эзэмшсэн ховорхон сайн эмч. Шvдний ёзоорын өвчнийг шvдний эмч болгон эмчилж чаддаггvй юм. Солонго энэ өвчнийг эмчлэх нарийн мэргэжил эзэмшсэн манай эмнэлгийн урдаа барьдаг эмч нарын нэг.
Орос, англи, испани хэлтэй. Дөрвөн хэлээр чөлөөтэй ярьдаг шvдний эмч Амєрикт бараг байхгvй. Бид азаар сайн эмчтэй болсондоо баярладаг. Солонго эмчээр эмчлvvлсэн олон өвчтөнөөс нэг нь ч гомдол гаргаж байгаагvй шvv гэж Миннєаполисын их сургуулийн харьяа "Воупт.оп" шvдний эмнэлгийн захирал Dr Geller монгол эмчээ магтаж байна лээ.